06_stationskoffiehuis

Stationskoffiehuis Donderwinkel

Het voormalige stationskoffiehuis Donderwinkel, dicht bij het station aan de Stationslaan (vroeger Stationsstraat) is nu een appartementencomplex. Daar was in de jaren dertig en begin veertig de vrijwillige luchtmachtdienst, post Vroomshoop, gevestigd. De leden ervan stonden op de uitkijk op het dak van het gebouw, ook op 10 mei 1940 bij de inval van de Duitsers. De post Vroomshoop maakte deel uit van het landelijke hoofdluchtbureau Utrecht, dat uit 59 posten bestond.

 

Na de Duitse inval op 10 mei 1940 werd door de leden van de post Vroomshoop van de vrijwillige luchtwachtdienst deelgenomen aan de verdediging van ons land tot de snelle capitulatie op 15 mei 1940.

Stationskoffiehuis anno 2021

Leden van de post Vroomshoop van de vrijwillige luchtmachtdienst kwamen in de nacht van 9 op 10 mei 1940 in actie. De opdracht was om vanaf het dak van het stationskoffiehuis Donderwinkel rapporteren over verdachte vliegtuigen. Ook moest de omgeving ten oosten van de Tonnendijk bespied worden in verband met geruchten over een invasie van de Duitsers.
Om 12.00 uur ’s nachts waren er al verschillende meldingen van de post Vroomshoop betreffende overvliegende Duitse gevechtsvliegtuigen. Dat was een van de eerste de eerste meldingen in Nederland over de Duitse inval. Om 3.00 uur ‘nachts op 5 mei werden de overkomende “Flugzeuge” steeds talrijker en was het duidelijk: Duitsland was in oorlog.
Met de Vroomshoopse sergeant Staarman achter het stuur van een vrachtwagen spoedden de geüniformeerde Vroomshoopse Luchtwachters zich naar plaatsen als Elburg en Hattem en uiteindelijk naar Amsterdam. Daar hoorden ze van burgers vragen als “Wat hebbe jullie gezien?” en ”Waar zijn de Moffe?”
De Vroomshopers zouden werden ingezet bij de verdediging van de Afsluitdijk. Ineens was de “Blitzkrieg” voorbij. Rotterdam werd door de Duitsers gebombardeerd en generaal Winkelman capituleerde met de Nederlandse strijdkrachten op 15 mei 1945. De gedesillusioneerde leden van de post Vroomshoop keerden direct daarna huiswaarts: en ervaring rijker en een illusie armer.

In november 1920 besloot de Chef van de Generale Staf om de Luchtwacht, die na de demobilisatie van 1918 was opgeheven, weer op te richten. De toenmalig kapitein der Artillerie N.T. Carstens werd met de voorbereidende werkzaamheden belast, waarna op 9 maart 1921 de oprichting werd bevolen van het Vrijwillig Landstormkorps Luchtwachtdienst. Ten behoeve hiervan werden verspreid over Nederland strategische opstellingsplaatsen voor luchtwachtposten gekozen. Organisatorisch viel de dienst onder het Commando Luchtverdediging. Op 1 november 1938 werd de Luchtwachtdienst van de Inspectie van de Vrijwillige Landstorm losgemaakt en onder het Commando Luchtverdediging gebracht. Deze Luchtwachtdienst functioneerde tot de Duitse inval in Nederland in mei 1940. Er werden tijdens de Duitse inval meer dan 16.000 meldingen doorgegeven.

Hier een voorbeeld van de Luchtwachtdienst elders in het land: Sergeant Jan Lenters, commandant van de vrijwillige Luchtwachtdienst, op de Drommedaris te Enkhuizen.