Bevrijdingsmonument langs het Zwolsekanaal tegenover de parkeerplaats van het bedrijfspand van Eastborn. Dat herinnert aan de zo bewogen bevrijding van Vroomshoop op 5 april 1945 met de gijzeling langs het Overijssels kanaal door de Duitsers van een deel van de Vroomshoopse bevolking, mannen, vrouwen en kinderen. Daar werd op het allerlaatste moment door toedoen van een Vroomshoopse vrouw, die de Duitse commandant tot genade wist te bewegen, een massa-executie van 24 Vroomshoopse mannen langs het Zwolsekanaal voorkomen. Het was genade voor oorlogsrecht, want een Duitse ‘Faustregel’ luidde, dat voor elke gesneuvelde Duitse soldaat vijf burgers moesten worden gefusilleerd.
Dit monument met uitbeeldingen van 5 april 1945, ontworpen door John Mulder van Buro Kordaat en vervaardigd door Seine Metaal, beiden uit Vroomshoop, bevat een luistervoorziening (ingesproken door oud-Vroomshoper Alberto Stegeman) en maakt deel uit van de Europese Liberation Route.
Het monument drukt in meerdere bronzen beelden de zo emotionele Bevrijdingsdag van Vroomshoop van 5 april 1945 uit. Op 5 april 2018 is het monument onder grote publieke belangstelling onthuld door een achttal oud-gegijzelden,
in de oorlogsjaren nog kinderen, samen met waarnemend burgemeester Annelies van der Kolk van de gemeente Twenterand.
Van de onthulling van het Bevrijdingsmonument is ook een fotoboek gemaakt met een verslag van het verloop van die dag. Hieronder een impressie.
RTV Oost heeft ook aandacht aan deze gebeurtenis besteed. Bekijk het filmpje hier: https://youtu.be/84pXPS7g5QI
Direct naast het bevrijdingsmonument bevindt zich het Jess-pad, dat deze benaming begin april 2021 heeft gekregen. Dat herinnert aan de codenaam Jess, die de Canadese Manitoba Dragoons voor de bevrijding van Vroomshoop op 5 april 1945 hebben gebruikt.
Johanna Brouwer, sinds 2022 bekend als ‘de vrouw op de fiets’.
Aleida Gezina Brouwer geboren op 1 december 1911 te Den Ham, ondersteunt haar vader tot zijn overlijden in 1950 op 82 jarige leeftijd. Vader Brouwer heeft een smederij aan de Hoofdstraat, waar nu de ingang van de Prinsenkamp is.
Op de beruchte 5 april 1945 wordt meneer Brouwer met de overige 24 mannen naar de Puntbrug geleid om gefusilleerd te worden. Dit ter represaille voor de vijf doodgeschoten Duitsers die omkomen tijdens de gevechten met het verzet om te voorkomen dat de Duitsers de bruggen vernietigen.
Johanna Brouwer fietst die dag in paniek naar de Puntbrug met als doel haar vader te redden. Hij heeft er volgens haar niets mee te maken. Eenmaal bij de Puntbrug houdt ze de Duitsers lang genoeg aan de praat. De Duitsers moeten opschieten en vluchten voor de bevrijders die al gevaarlijk dichtbij zijn. Door het gesprek, waarvan niemand precies weet wat er is gezegd, loopt het gelukkig goed af. Na deze gebeurtenis komt Johanna er thuis achter dat hun kostbare juwelen naar eigen zeggen waren gestolen door de Duitsers. Daar was ze ontzettend boos over.
Johanna heeft haar verhaal alleen aan een aantal naasten verteld waardoor het lang onduidelijk is gebleven wie nou de ‘vrouw op de fiets’ was. Oproepen om met het verlossende antwoord te komen levert niets op, tot 2022. Jo Brouwer, zoals ze wordt genoemd, nu bekend als ‘de vrouw op de fiets’ krijgt een gezicht nadat de familie Klaren uit Vroomshoop en de familie Olsman uit Den Ham haar verhaal vertellen zoals zij dit destijds tegen hen heeft verteld. Zij omschrijven haar als een vrouw die goed weet wat ze wil. Johanna blijft twee keer kinderloos als weduwe achter. Ze haalt na het overlijden van haar vader de opleiding als gezinsverzorger en gaat aan de slag in Den Ham. Zo ook bij de familie Olsman waar ze een intense familieband mee opbouwt. Ze overlijdt op 24 maart 2006 op 95 jarige leeftijd.
Doordat het lang onduidelijk is geweest wie de vrouw op de fiets was gingen er verschillende verhalen door ons dorp. Van haar naasten hebben we begrepen dat de reden dat het verhaal lang verborgen is gehouden volgens hen is dat ze haar handelen niet als heldendaad heeft ervaren. Ze heeft dit volgens hen gedaan om haar vader te redden.
Het is aannemelijk dat Johanna Bouwer heeft gedaan wat ze heeft gedaan voor haar vader. Hem redden van het vreselijke drama dat stond te gebeuren voor zoveel gezinnen, ouders, kinderen en vrienden. Gelukkig heeft het lot anders bepaald en konden 25 mannen, nadat ze afscheid hadden genomen van hun geliefden, langs het kanaal teruglopen met hen waarvan ze enkele momenten daarvoor afscheid hadden genomen. Langs datzelfde kanaal waar al zoveel mensen feest aan het vieren waren. Een feest met een contrast aan emoties.. Het feest van vrijheid.. geen oorlog meer. Al zal de angst nog een tijd regeren en de tijd langzaam de wonden helen.
